ઈઝરાયેલના વડાપ્રધાન બેન્જામિન નેતન્યાહુએ ભારતના અદાણી ગ્રુપ સાથે હાઈફા પોર્ટ ડીલની ખુલ્લેઆમ પ્રશંસા કરી હતી. નેતન્યાહુએ કહ્યું- આ એક સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે. આનાથી ભારત અને ઈઝરાયલ વચ્ચે કનેક્ટિવિટી સુધરશે. હાઈફા ઈઝરાયેલનું બીજું સૌથી મોટું બંદર છે. શિપિંગ ક્ધટેનર અને પ્રવાસી ક્રૂઝ જહાજો અહીં આવે છે.
ભારતીય ઉદ્યોગપતિ ગૌતમ અદાણીની કંપની અદાણી પોર્ટ્સ અને સ્પેશિયલ ઈકોનોમિક ઝોનની સાથે ઈઝરાયેલના ગેડોટ ગ્રુપે હરાજીમાં આ સોદો જીત્યો હતો. અદાણી 70% અને ગેડોટ ગ્રુપ 30% ધરાવે છે. કુલ ડીલ લગભગ 118 મિલિયન ડોલર (ભારતીય ચલણમાં લગભગ 9422 કરોડ રૂપિયા) છે.
મંગળવારે હૈફામાં ડીલ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. આ પ્રસંગે નેતન્યાહુની સાથે ગૌતમ અદાણી પણ હાજર હતા. ઈઝરાયેલના વડાપ્રધાને કહ્યું- પ્રથમ વિશ્વ યુદ્ધ દરમિયાન એટલે કે લગભગ 100 વર્ષ પહેલા ભારતીય સૈનિકોએ હાઈફાને આઝાદ કરાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. આજે એક ભારતીય રોકાણકાર આ બંદરને નવા આયામો આપવા જઈ રહ્યો છે. આ એક સીમાચિહ્નરૂપ બનવા જઈ રહ્યું છે. મેં મારા મિત્ર અને ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને વિનંતી કરી છે કે તેઓ બંને દેશો વચ્ચે કનેક્ટિવિટી વધે. નેતન્યાહુએ આગળ કહ્યું- અહીંથી અમે સીધા યુરોપ પહોંચી શકીશું. આ માટે અરબી સમુદ્ર તરફ જવાની જરૂર નહીં પડે.
આ ડીલ 2054 સુધીની છે. ઈતિહાસની વાત કરીએ તો 1918માં પ્રથમ વિશ્વ યુદ્ધ દરમિયાન બ્રિટન વતી લડતા ભારતીય સૈનિકોએ તુર્કીના ઓટ્ટોમન સામ્રાજ્યને હરાવવામાં મદદ કરી હતી. પછી તેણે હાઈફા શહેર અને આ બંદર હસ્તગત કરી લીધું હતું.
2018માં પ્રથમ વખત ઈઝરાયેલ સરકારે આ બંદરને ખાનગી ક્ષેત્રને સોંપવાનો નિર્ણય કર્યો હતો. વાસ્તવમાં તેમનો વિચાર હતો કે આ કરવાથી રોકાણ આવશે અને સરકારની તિજોરીમાં નોંધપાત્ર વધારો થશે. આ સિવાય શિપિંગ અને ટ્રાન્સપોર્ટેશન ટેક્નોલોજીને વધુ સુધારી શકાય છે. સૌથી મોટો ફાયદો કનેક્ટિવિટી છે.
ઈઝરાયેલના રાજદ્વારી ડીલ પછી કહ્યું- ઈતિહાસ ઘણું શીખવે છે અને આ ડીલ વાસ્તવમાં તેનું પરિણામ છે. એક સમય એવો હતો જ્યારે ભારત પહોંચવા માટે મધ્ય પૂર્વ અને યુરોપમાંથી પસાર થવું પડતું હતું. બ્રિટને તેનો ઘણો ફાયદો ઉઠાવ્યો, કારણ કે તે તેમના હિતમાં હતું. હવે ભારતનો વારો છે, તેની અર્થવ્યવસ્થા ખૂબ જ ઝડપથી આગળ વધી રહી છે. તેથી આ ડીલને ભારતની ઐતિહાસિક જીત તરીકે પણ જોવી જોઈએ.
હવે ભારત અહીંથી સીધુ યુરોપ પહોંચશે. જોકે, ડીલને ફાઇનલ કરવામાં પાંચ વર્ષનો લાંબો સમય લાગ્યો હતો. તેનું એક કારણ ઈઝરાયેલમાં સતત બદલાતી સરકારો હતી. હા, એ ચોક્કસ છે કે આ સમયગાળા દરમિયાન જે પણ સરકારો આવી તે આર્થિક સુધારાના મામલે પાછળ હટી નથી.