ચંદ્રયાન-3 ના સફળ લેન્ડીંગમા મહિલાઓની મહત્વની ભૂમિકા

24 August 2023 12:35 PM
India Technology Top News Woman
  • ચંદ્રયાન-3 ના સફળ લેન્ડીંગમા મહિલાઓની મહત્વની ભૂમિકા

54 મહિલા એન્જિનિયર્સ અને વૈજ્ઞાનિકો ની મહેનત

લખનૌ, તા. 24
ISRO ચંદ્રયાન-3 એ ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર સફળતાપૂર્વક ઉતરાણ કરીને વિશ્વમાં ભારતનો ધ્વજ ઊંચો કર્યો છે. આ મિશનનું ટોચનું નેતૃત્વ પુરુષો દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ મિશન પાછળ ભારતની મહિલા શક્તિનું યોગદાન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ ચંદ્ર મિશનમાં લગભગ 54 મહિલા એન્જિનિયર્સ અને વૈજ્ઞાનિકોએ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. આ દરમિયાન દરેક ટીમની મહિલા વૈજ્ઞાનિકોએ કાર્યમાં પોતાની ભૂમિકા વધુ સારી રીતે નિભાવી. આ જ કારણ છે કે ચંદ્રયાન-3 મિશન તેના ઉદ્દેશ્યમાં સફળ રહ્યું છે.

ચંદ્રયાન-3ના સફળ લેન્ડિંગમાં રેકેટ મહિલા રિતુ કરીધલે મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. ઉતરાણની સમગ્ર જવાબદારી લખનૌના રાજાજીપુરમની રહેવાસી રિતુ કરીગલના ખભા પર હતી. રિતુ કરીધલે તેનું પ્રારંભિક શિક્ષણ સેન્ટ એગ્નીસ પબ્લિક સ્કૂલ અને નવયુગ ક્ધયા સ્કૂલમાં કર્યું હતું. મહિલા વિદ્યાલય ડિગ્રી કોલેજમાંથી બીએસસી અને લખનૌ યુનિવર્સિટીમાંથી ભૌતિકશાસ્ત્રમાં એમએસસી. તેણે છ મહિના સુધી પીએચડી પણ કર્યું હતું, પરંતુ ઈસરોમાં પસંદગી પામ્યા બાદ તેને અધવચ્ચે જ છોડી દીધું હતું.

રિતુ કરીધલના પીએચડી ગાઈડ એલયુના પ્રો. મનીષા ગુપ્તાએ હિન્દુસ્તાનને જણાવ્યું કે રિતુએ 1996માં ભૌતિકશાસ્ત્ર વિભાગમાંથી એમએસસી પૂર્ણ કર્યું. એ પછી પીએચડીમાં એડમિશન લીધું. રિતુનો રિસર્ચ વિષય ’ડાયઈલેક્ટ્રોનિક’ અને અલ્ટ્રાસોનિક ’સ્ટડીઝ ઑફ મટિરિયલ્સ’ હતો. ઋતુ પીએચડીના છ મહિનામાં સાહિત્ય સર્વેક્ષણ પૂર્ણ થયું. પ્રો. મનીષાએ કહ્યું કે 1997માં જ્યારે રિતુ ઈસરોમાં જોડાઈ હતી ત્યારે તેણે મારી સાથે સલાહ લીધી હતી કે મારે ત્યાં જવું જોઈએ કે નહીં. તેણે કહ્યું કે રિતુને ઉત્તર પ્રદેશથી સીધી બેંગ્લોર જવાનું હતું. કારણ કે તે સમયે મધ્યમ વર્ગના પરિવારના લોકો તેમની છોકરીને ભણવા માટે દૂર મોકલતા ન હતા, મેં તેને જવા કહ્યું. પરિવારે પણ તેને સાથ આપ્યો, જેના પરિણામે તે આજે આ તબક્કે છે.

ઈસરોમાં વૈજ્ઞાનિક બનવું તેજ શિતિષાનું લક્ષ્ય હતું: ચંદ્રયાન-3 ટીમમાં સામેલ મુઝફ્ફરનગરની દીકરી શિતિષા બાળપણથી જ અવકાશ સંશોધન સાથે જોડવા ઉત્સુક હતી. જ્યારે તેણી ઇન્ટરમાં આવી ત્યારે તેણીએ ઇસરોમાં વૈજ્ઞાનિક બનવાનું નક્કી કર્યું હતું, તેથી તેણીએ બી.ટેક. વીથ ઇલેક્ટ્રોનિક્સ શાખા પસંદ કરી.

આ પછી તેને ટેલિકોમ અને એર ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયામાં નોકરી માટે પસંદ કરવામાં આવી હતી પરંતુ તેણે બંને ઓફર ફગાવી દીધી હતી. બસ ઈસરોમાં વૈજ્ઞાનિક બનવાની તૈયારી શરૂ કરી. શિતિષાના માતા-પિતા ડો. કંચન પ્રભા અને શરદ બાજપાઈના જણાવ્યા અનુસાર, શિતિષાએ બગરા સ્થિત જવાહર નવોદય વિદ્યાલયમાંથી 12માની પરીક્ષા પાસ કરી હતી. આ પછી તેણે ગોરખપુર એમએમ એન્જિનિયરિંગ કોલેજમાંથી બીટેક કર્યું. વર્ષ 2017માં ISRO અમદાવાદમાં સાયન્ટિસ્ટ સી તરીકે જોડાયા. ત્યારથી તે વિવિધ પ્રોજેક્ટ પર કામ કરી રહી છે. શિતિષાની માતા પ્રિન્સિપાલ ડો. કંચન પ્રભાએ જણાવ્યું કે શિતિષા ચંદ્રયાન 3 અને ગગનવન પ્રોજેક્ટ પર કામ કરી રહી છે. ચંદ્રયાન 3 ના સફળ ઉતરાણે તેમને ગર્વની લાગણી આપી છે.

ટેસી થોમસ
ટેસી થોમસ ચંદ્રયાન મિશનમાં ઉછઉઘ વતી કામ કરી રહી હતી. તેમણે રોકેટ પ્રક્ષેપણમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. આ ઉપરાંત અગ્નિ 3 અને અગ્નિ 5 મિસાઈલને સફળતાપૂર્વક વિકસિત અને લોન્ચ કરવામાં આવી છે. ભારતના ઈંઈઇખ મિશનમાં તેમની ભૂમિકા ખૂબ જ ખાસ છે. આ કારણથી તેને ભારતની ’અગ્નિ પુત્રી’ પણ કહેવામાં આવે છે.

મીનાક્ષી સંપૂર્ણેશ્વરી
મીનાક્ષી ઈસરોમાં સિસ્ટમ એન્જિનિયર છે. આ મિશનમાં તે ટેકનિકલ વિભાગમાં કામ કરતી હતી. મંગલયાન મિશનની સફળતા બાદ તેમનું નામ સામે આવ્યું હતું. તે ઈસરોમાં 500 થી વધુ વૈજ્ઞાનિકોની ટીમનું નેતૃત્વ કરે છે.

એન વલરામતી
તેણીએ મિશનમાં ડિરેક્ટર તરીકે કામ કર્યું. તે સ્વદેશી રડાર ઇમેજિંગ સેટેલાઇટ (છઈંજઝ) મિશનના ડિરેક્ટર રહી ચૂક્યા છે. તેઓ રિમોટ સેન્સિંગ સેટેલાઇટ મિશનના વડા હોવાનો રેકોર્ડ પણ ધરાવે છે.

કૃતિ અને સુનીતા
કોમ્પ્યુટર વૈજ્ઞાનિક કૃતિ ફોજદાર ઘણા વર્ષોથી ISRO સાથે જોડાયેલા છે. તેમનું કાર્ય ઉપગ્રહને યોગ્ય ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવાનું હતું. તે જ સમયે, રાજસ્થાનના નાગોની રહેવાસી સુનિતા ખોખરે ચંદ્રયાન-3માં ઉપયોગમાં લેવાતા સેન્સર બનાવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. તેઓ 2017માં અમદાવાદ સ્પેસ એપ્લિકેશન સેન્ટરમાં જોડાયા હતા.

કોમ્પ્યુટર વૈજ્ઞાનિક કૃતિ ફોજદાર ઘણા વર્ષોથી ISRO સાથે જોડાયેલા છે. તેમનું કાર્ય ઉપગ્રહને યોગ્ય ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવાનું હતું. તે જ સમયે, રાજસ્થાનના નાગોની રહેવાસી સુનિતા ખોખરે ચંદ્રયાન-3માં ઉપયોગમાં લેવાતા સેન્સર બનાવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. તેઓ 2017માં અમદાવાદ સ્પેસ એપ્લિકેશન સેન્ટરમાં જોડાયા હતા.

અનુરાધા પણ સામેલ હતી
ISRO ના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક અનુરાધાએ ચંદ્રયાન-3માં ટેકનિકલી મદદ કરી હતી. તેમને વર્ષ 2011માં ૠજકટ-12ના ડાયરેક્ટર બનાવવામાં આવ્યા હતા. આ ભૂમિકામાં, તેણે 20 સભ્યોની ટીમનું નેતૃત્વ કર્યું અને ઘણી તકનીકી સફળતાઓ હાંસલ કરી. તેમને પ્રતિષ્ઠિત સુમન શર્મા એવોર્ડથી પણ સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે

Related News

મહિલા અનામત ખરડામાં બે ક્ષતિઓ: રાહુલ ગાંધી

મહિલા અનામત ખરડામાં બે ક્ષતિઓ: રાહુલ ગાંધી 22 September 2023 02:49 PM

સપા સાંસદે લાલુ યાદવનો મજેદાર કિસ્સો સંભળાવતા સૌ હસી પડયા

સપા સાંસદે લાલુ યાદવનો મજેદાર કિસ્સો સંભળાવતા સૌ હસી પડયા 22 September 2023 02:47 PM

કેદી સુધરી ગયો હોય તો તેને જેલમાં રાખવાનો શું મતલબ?: સુપ્રીમ કોર્ટ

કેદી સુધરી ગયો હોય તો તેને જેલમાં રાખવાનો શું મતલબ?: સુપ્રીમ કોર્ટ 22 September 2023 02:16 PM

દુનિયામાં દર ત્રીજી વ્યકિત હાઈ બ્લડપ્રેસરથી પીડિત, હાઈ બ્લડપ્રેસરથી હાર્ટએટેક, કિડની ફેઈલ, સ્ટ્રોકનો ખતરો

દુનિયામાં દર ત્રીજી વ્યકિત હાઈ બ્લડપ્રેસરથી પીડિત, હાઈ બ્લડપ્રેસરથી હાર્ટએટેક, કિડની ફેઈલ,... 22 September 2023 12:00 PM

દેશમાં એક સાથે 34 રૂટો પર 24 સપ્ટેમ્બરથી સેમી હાઈસ્પીડ ટ્રેન વંદેભારત દોડશે

દેશમાં એક સાથે 34 રૂટો પર 24 સપ્ટેમ્બરથી સેમી હાઈસ્પીડ ટ્રેન વંદેભારત... 22 September 2023 11:55 AM

કઠોળ-દાળની સ્ટોક મર્યાદા લંબાવાશે

કઠોળ-દાળની સ્ટોક મર્યાદા લંબાવાશે 22 September 2023 11:42 AM

જોધપુર: ઈદ અને ગણપતિ વિસર્જન એક દિવસે હોઈ મુસ્લીમો બીજા દિ’એ જુલુસ કાઢશે

જોધપુર: ઈદ અને ગણપતિ વિસર્જન એક દિવસે હોઈ મુસ્લીમો બીજા દિ’એ જુલુસ... 22 September 2023 11:30 AM

એપલે પ્રથમ વખત ‘મેઈડ ઈન ઈન્ડિયા’ આઈફોન-15 આજથી ભારતમાં વેંચાણમાં મુકયા

એપલે પ્રથમ વખત ‘મેઈડ ઈન ઈન્ડિયા’ આઈફોન-15 આજથી ભારતમાં વેંચાણમાં મુકયા 22 September 2023 11:28 AM

મહિલા અનામત બીલ પસાર થઈ જતા સંસદમાં મહિલા સાંસદો દ્વારા મોદીનું અભિવાદન

મહિલા અનામત બીલ પસાર થઈ જતા સંસદમાં મહિલા સાંસદો દ્વારા મોદીનું અભિવાદન 22 September 2023 11:26 AM

અનામતમાં અનામત! મોદી સરકાર મોટો દાવ ખેલવાની તૈયારીમાં

અનામતમાં અનામત! મોદી સરકાર મોટો દાવ ખેલવાની તૈયારીમાં 22 September 2023 11:20 AM

Politics

સપા સાંસદે લાલુ યાદવનો મજેદાર કિસ્સો સંભળાવતા સૌ હસી પડયા

સપા સાંસદે લાલુ યાદવનો મજેદાર કિસ્સો સંભળાવતા સૌ હસી પડયા

22 September 2023 02:47 PM
મહિલા અનામત બીલ પસાર થઈ જતા સંસદમાં મહિલા સાંસદો દ્વારા મોદીનું અભિવાદન

મહિલા અનામત બીલ પસાર થઈ જતા સંસદમાં મહિલા સાંસદો દ્વારા મોદીનું અભિવાદન

22 September 2023 11:26 AM
અનામતમાં અનામત! મોદી સરકાર મોટો દાવ ખેલવાની તૈયારીમાં

અનામતમાં અનામત! મોદી સરકાર મોટો દાવ ખેલવાની તૈયારીમાં

22 September 2023 11:20 AM
મહિલા અનામત ખરડો રાજયસભામાં: સાંજે મંજુર થશે

મહિલા અનામત ખરડો રાજયસભામાં: સાંજે મંજુર થશે

21 September 2023 05:19 PM
લગ્ન ની તૈયારીઓ શરૂ: રાઘવ ચઢ્ઢાના ઘરે સુફી નાઈટનું આયોજન, પ્રિયંકા ચોપરાની માતા કાર્યક્રમ મા પહોંચી

લગ્ન ની તૈયારીઓ શરૂ: રાઘવ ચઢ્ઢાના ઘરે સુફી નાઈટનું આયોજન, પ્રિયંકા ચોપરાની માતા કાર્યક્રમ મા પહોંચી

21 September 2023 12:54 PM

Entertainment

‘થ્રિ ઈડિયટ’ના એકટર અખિલ મિશ્રાનું ત્રીજા માળેથી પટકાતા મોત

‘થ્રિ ઈડિયટ’ના એકટર અખિલ મિશ્રાનું ત્રીજા માળેથી પટકાતા મોત

21 September 2023 03:47 PM
જૂની ફિલ્મોની રિ-રિલીઝથી નવી પેઢીના દર્શકોએ ઓલ્ડ કલાસિકનાં અહેસાસનો શરૂ થયો નવો ટ્રેન્ડ

જૂની ફિલ્મોની રિ-રિલીઝથી નવી પેઢીના દર્શકોએ ઓલ્ડ કલાસિકનાં અહેસાસનો શરૂ થયો નવો ટ્રેન્ડ

21 September 2023 03:22 PM
લગ્ન ની તૈયારીઓ શરૂ: રાઘવ ચઢ્ઢાના ઘરે સુફી નાઈટનું આયોજન, પ્રિયંકા ચોપરાની માતા કાર્યક્રમ મા પહોંચી

લગ્ન ની તૈયારીઓ શરૂ: રાઘવ ચઢ્ઢાના ઘરે સુફી નાઈટનું આયોજન, પ્રિયંકા ચોપરાની માતા કાર્યક્રમ મા પહોંચી

21 September 2023 12:54 PM
ICC વર્લ્ડ કપનું થીમ સોંગ લોન્ચ ‘દિલ જશ્ન જશ્ન બોલે’ માં રણવીરસિંહ મુખ્ય ભૂમિકામાં જોવા મળ્યો

ICC વર્લ્ડ કપનું થીમ સોંગ લોન્ચ ‘દિલ જશ્ન જશ્ન બોલે’ માં રણવીરસિંહ મુખ્ય ભૂમિકામાં જોવા મળ્યો

21 September 2023 12:35 PM
13મી ઓકટોબરે નેશનલ સિનેમા ડેએ જોવા મળશે 99 રૂપિયામાં બિગ સ્ક્રીન પર ફિલ્મ

13મી ઓકટોબરે નેશનલ સિનેમા ડેએ જોવા મળશે 99 રૂપિયામાં બિગ સ્ક્રીન પર ફિલ્મ

21 September 2023 11:20 AM
Advertisement

Recent News

Advertisement

Saurashtra News

Advertisement

Gujarat News