ભગવાન રામ સત્યથી વિશ્ર્વને જીતે છે, દાનથી બ્રાહ્મણોને, શિક્ષકોને સેવાથી પ્રસન્ન કરે છે, શત્રુઓને એક ધનુષ્યથી જીતે છે

ભગવાન રામ લોકો અને મનના અધિપતિ છે, ભારતના ભાગ્યના સર્જક છે : અખંડ અને સાર્વભૌમ ભારત બનાવવું હશે તો આ દેશને રામ સંબંધિત રાષ્ટ્રવાદ અપનાવવો પડશે

ભગવાન રામ કોઈપણ સંજોગોમાં અસત્ય બોલતા નથી. આપણે સત્યની શક્તિથી અસત્યને જીતવાનો પ્રયત્ન કરીએ છીએ. તેઓ વિજયી છે. તેઓ ક્યારેય સ્થળાંતર કરતા નથી. એક પગલું દૂર કરનાર, બધી સંપત્તિ આપનાર,જગતના આનંદ એવા ભગવાન શ્રી રામને હું વારંવાર પ્રણામ કરું છું.
જ્યાં આજનો વૈશ્વિક પરિપ્રેક્ષ્ય ભૌતિકવાદની ભયાનકતા સામે ઝઝૂમી રહ્યો છે, જ્યાં આજે એક ભાઈ બીજા ભાઈના લોહીનો તરસ્યો બની રહ્યો છે, જ્યાં નાની-નાની બાબતોને લઈને લડાઈઓ થઈ રહી છે, જ્યાં એક દેશ બીજા દેશ પર હુમલો કરી રહ્યો છે બિલાડી જે રીતે ઉંદરને ગળી જવા માટે આક્રમક હોય છે. આવી સ્થિતિમાં મર્યાદા પુરૂષોત્તમ ભગવાન રામજી પહેલા કરતા વધુ પ્રાસંગિક બની ગયા છે.

મહાન કવિ ગોસ્વામી તુલસીદાસજીએ કહ્યું, તમસ બહુ રજોગુણ ચોરા, કાલી પ્રભુ વિરોધ ચાહુનોરા. એટલે કે આજે ચારે બાજુ વિરોધ છે અને આ વિરોધને ખતમ કરવા માટે જો કોઈ બિનહરીફ હોય તો તે ભગવાન શ્રી રામનું વ્યક્તિત્વ છે. તેને કોઈની સાથે કોઈ વિરોધ નથી - ઉમા જે રામ ચરણ રાત, બિગત કામ, મદ, ક્રોધ. હું વિશ્ર્વને મારા પોતાના ભગવાન તરીકે જોઉં છું, હું કંઈક સામે વિરોધ કરું છું. માતા કૌશલ્યા પોતે કહે છે - રાઘવ સુથાન કરો પ્રદોહુ, ધર્મ જાય અરૂ બંધુ વિરોધુ.

આજના ભયંકર વાતાવરણમાં ભગવાન રામની વધુ જરૂર પણ છે તેમજ ઉપયોગીતા પણ છે. ભયના આ વાતાવરણમાં જો કોઈ સલામતી આપી શકે તો તે ભગવાન શ્રી રામ છે. મૂળ કવિ વાલ્મીકિ દ્વારા રામાયણના યુદ્ધકાંડના 18મા શ્લોકના 33મા શ્લોકમાં, ભગવાન રામે શરણાગતિ, સક્રીદેવપ્રપન્નાય તવ અસ્મિતિ ચાયચતેને સલામતી આપવાનું વચન આપ્યું છે. હું તમામ જીવોને સલામતી આપું છું આ મારું વ્રત છે. ભગવાન રામ તેમના ભક્તોને ત્રણેય લોકમાં સૌથી વધુ સલામતી આપે છે. તેથી, જો કોઈ વ્યક્તિ ભયમુક્ત શાંત આકાશમાં રહેવા માંગે છે, તો તેણે દયાળુ શ્રી રામનું શરણ લેવું જોઈએ, કારણ કે તે નિર્ભયતાનો આશ્રય છે.

એક તરફ જ્યારે દેશની સરહદોની ચર્ચા થાય છે ત્યારે કેટલાક લોકો આપણી સરહદોને મર્યાદિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.

તેથી કેટલાક દેશો સંકુચિતતામાં ફસાઈ ગયા છે. આવા સંજોગોમાં ભગવાન રામના વ્યક્તિત્વ પર નજર કરીએ તો તેમણે સમગ્ર વિશ્વને પોતાના રાજ્યની સીમા એટલે કે સાત સમુદ્રના પટ્ટાની ભૂમિ ગણી છે. એક રાજા રઘુપતિ કોશલ ભગવાન રામ અનુભવ અને પરંપરાને ખૂબ મહત્વ આપે છે: આ ચાર તેના જીવન, જ્ઞાન, કીર્તિ અને શક્તિમાં વધારો કરે છે. તેથી તમામ મનુષ્યો તેમના તરફથી દીર્ઘ આયુષ્ય, જ્ઞાન, કીર્તિ અને શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે. સત્તેના લોકા ન જયતિ, એટલે કે તેમની આગળ જીતવા માટે કંઈ બાકી નથી, કારણ કે સત્યેન લોકંજયતિ, દ્વિજં દાનેન રાઘવ:. ગુરુશુશ્રય વીરો ધનુષાયુધિશાસ્ત્રવન, એટલે કે ભગવાન રામ સત્યથી વિશ્વને જીતે છે, દાનથી બ્રાહ્મણોને જીતે છે, શિક્ષકોને સેવાથી પ્રસન્ન કરે છે અને બધા શત્રુઓને એક ધનુષ્યથી જીતે છે.

ગોસ્વામી તુલસીદાસજીના રામ સ્વાભિમાની, કર્તવ્યનિષ્ઠ, સત્યવાદી, ચારિત્ર્યવાન, ઉદાર અને બહાદુર વ્યક્તિત્વ છે. તે કહે છે. કહઉ શુભાઉન કુલહી પ્રસાંસી. કાલહુ ડરહિં ન રન રઘુબંસીમ ભગવાન રામ કોઈપણ સંજોગોમાં અસત્ય બોલતા નથી. રામ સત્યથી અસત્યને જીતવાનો સતત પ્રયાસ કરે છે. રામ વિજયી છે, પરાજિત નથી, તે ક્યારેય ક્યાંય ભાગતો નથી, તેથી જ તેના માટે વિજય મંત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે - શ્રી રામ જય રામ જય જય રામ. હે શ્રી રામ! તમે અમારું કામ જીતી લો. જય રામ, તમે અમારા ક્રોધ પર વિજય મેળવો. જય રામ, તમે અમારા લોભને જીતી લો. તમારી કૃપાથી હું સંપૂર્ણ વિજય પ્રાપ્ત કરી શકું છું.

સમગ્ર ભારત સામે રાષ્ટ્રવાદનો નવો આરોપ રજૂ કરવામાં આવ્યો છે. એ ભગવાન રામની ભેટ છે. જો આપણે યુદ્ધના સમગ્ર ક્ષેત્રના માપદંડો પર નજર કરીએ તો હું કહીશ કે માણસના તત્ત્વનો એક માત્ર નિષ્ણાત આ જગતમાં પ્રગટ થયો હોય તો તેનું નામ ભગવાન રામ છે. રામ શબ્દની વ્યુત્પત્તિ જોઈએ તો સ્પષ્ટ થાય છે, રાતી મંગલમ ઇતિ રામ:, જે સર્વત્ર શુભતા આપે છે તેને રામ કહેવાય છે.

મને આપણા રાષ્ટ્રગીતમાં માત્ર રામગાન દેખાય છે. જો રાષ્ટ્રગીતને સામાન્ય રીતે અર્થઘટન કરવામાં આવે તો લાગે છે કે અહીં એકહથ્થુ શાસન કેવી રીતે આવ્યું? કારણ કે હવે એકહથ્થુ શાસન જતું રહ્યું છે. તો પછી જન-ગણ-મન અધિનાયક જય કેવી રીતે બોલાઈ? કેટલાક લોકોએ કહ્યું કે મહાન કવિ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરે આ ગીત અંગ્રેજ શાસક જ્યોર્જ પંચમના વખાણમાં લખ્યું હતું, બાદમાં તેને રાષ્ટ્રગીત તરીકે સ્વીકારવામાં આવ્યું. હું કહું છું, આ ગીત ભગવાન રામને સમર્પિત છે. ભગવાન રામ લોકો અને મનના અધિપતિ છે. ભગવાન રામ ભારતના ભાગ્યના સર્જક છે.

પંજાબ, સિંધ, ગુજરાત, મરાઠા, દ્રવિડ, ઉત્કલ, બંગ, વિંધ્ય, હિમાચલ, યમુના, ગંગા અને મહાસાગરોના ઉછળતા મોજા, તે બધા ભગવાન રામના નામથી જાગી રહ્યા છે. તે ભગવાન રામના આશીર્વાદ માંગી રહી છે. આખું ભારત ભગવાન રામ કે જયની ગાથા ગાઈ રહ્યું છે. ભગવાન રામ લોકો માટે આશીર્વાદ આપનાર અને ભારતના ભાગ્યના સર્જક છે. અહીં સાત વખત જય કહેવાનો અર્થ એ છે કે રામજી સાતેય ઘટનાઓમાં વિજયી છે અને સાત સમંદર પર વિજયી છે.

આપણા રામજી અવતાર પણ છે

તે સાકેત લોકમાં અવતાર અને અવધમાં અવતાર છે. આ પણ પૂર્ણ છે અને તે પણ પૂર્ણ છે. સાકેતના સાકેત વિહારી રામજી પણ પૂર્ણ છે અને અવધના અવધ વિહારી રામજી પણ પૂર્ણ છે. અવતારી કરતાં અવતાર વધુ સુંદર લાગે છે. શ્રી અવધ વિહારી રામજી સાકેત વિહારી રામજી કરતાં વધુ સુંદર લાગે છે. આવું શા માટે થાય છે તે સમજવાની જરૂર છે. સાકેત વિહારી રામચંદ્રજી પિતા છે અને અવધ વિહારી રામચંદ્રજી પુત્ર છે.

સાકેતનો રામજી બધાને પોતાના ખોળામાં લે છે અને અવધના રામજી બધાના ખોળામાં જાય છે. શ્રી રામચરિતમાનસ, બહું ઉછાંગ, બહું બાર પલાનામાં એક યુગલ છે. માતા પ્રિય, પ્રિય બાળક. સાકેતના રામજી પારણામાં ઝૂલતા નથી. અવધના લોકો ઝૂલે છે. અહીં ધ્યાનમાં રાખો, દરેકને સાકેત લોકમાં જવાની મંજૂરી નથી, સાકેતના રામજીને શોધવા મુશ્કેલ છે, પરંતુ આપણા અવધના રામજી દરેક માટે સુલભ છે, તે દરેક પર તેમના આશીર્વાદ વરસાવે છે.આજે રામ નવમીના શુભ અવસર પર હું કહેવા માંગુ છું કે જો આ દેશને વિકસિત ભારત બનાવવો છે, જો આપણે અખંડ અને સાર્વભૌમ ભારત બનાવવું હશે તો આ દેશને રામ સંબંધિત રાષ્ટ્રવાદ અપનાવવો પડશે.